Blog

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια διαρκής απειλή για την όραση και αποτελεί στις δυτικές κοινωνίες την πιο συχνή αιτία απώλειας όρασης στις παραγωγικές ηλικίες ανάμεσα στα 20 και τα 64 έτη. Είκοσι έτη μετά τη διάγνωση της νόσου  το σύνολο σχεδόν των ασθενών με ινσουλινοεξαρτώμενο ή νεανικό διαβήτη τύπου Ι έχουν ευρήματα από τους οφθαλμούς, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους ασθενείς με μη ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη τύπου ΙΙ είναι περίπου 60%.  Ένα σημαντικό μέρος των επιπλοκών αυτών όμως μπορεί να προληφθεί με την κατάλληλη ιατρική φροντίδα.  Ο αυστηρός έλεγχος του σακχάρου είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη όχι μόνο των οφθαλμολογικών επιπλοκών αλλά και των υπολοίπων κινδύνων που απορρέουν από το  διαβήτη το έμφραγμα του μυοκαρδίου, το αγγειακού εγκεφαλικό επεισόδιο ή η διαβητική νεφροπάθεια.  Εκτός από τα διαιτητικά και φαρμακευτικά μέτρα για τον έλεγχο του σακχάρου επιβεβλημένη είναι και η τακτική οφθαλμολογική παρακολούθηση.

Μηχανισμοί της Νόσου

Ο σακχαρώδης διαβήτης επηρεάζει τα αιμοφόρα αγγεία που μεταφέρουν οξυγόνο προς τα όργανα και τους ιστούς του ανθρώπινου οργανισμού. Η βαρύτητα των αλλοιώσεων που προκαλούνται είναι ευθέως ανάλογη του επιπέδου του σακχάρου στο αίμα αλλά και της χρονικής διάρκειας της νόσου. Ειδικότερα, επηρεάζεται το μέγεθος του αυλού των αγγείων με αποτέλεσμα να περιορίζεται η παροχή αίματος προς τους ιστούς. Η μειωμένη παροχή αίματος προς τους ιστούς (ισχαιμία) έχει σαν αποτέλεσμα να προκαλείται μια σχετική έλλειψη οξυγόνου που με τη σειρά της οδηγεί σε ελαττωματική μεταβολική λειτουργία και κυτταρικές βλάβες. Παράλληλα επηρεάζεται και η στεγανότητα των αγγείων με αποτέλεσμα να διαρρέουν από τα αγγεία προς τους ιστούς μεταβολικά προϊόντα (λιποπρωτεΐνες) και υγρά που φυσιολογικά οφείλουν να παραμείνουν μέσα στα αγγεία. Προκαλείται κατά συνέπεια οίδημα (πρήξιμο) σε διάφορους ιστούς και επηρεάζεται η εύρυθμη λειτουργία τους. Στον οφθαλμό, οι περισσότερες αλλαγές συναντούνται στον αμφιβληστροειδή. Λόγω της ισχαιμίας δημιουργούνται νέα παθολογικά αιμοφόρα αγγεία (νεοαγγείωση) με στόχο την εξασφάλιση περισσότερου οξυγόνου. Το αποτέλεσμα είναι οι γνωστές οφθαλμολογικές επιπλοκές του διαβήτη όπως το διαβητικό οίδημα, η αιμορραγία, που οφείλεται σε ρήξη των εύθραυστων νέων αγγείων, η ελκτική αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, και το νεοαγγειακό γλαύκωμα.

Τι είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια;

Είναι η παρουσία αλλοιώσεων στον αμφιβληστροειδή και είναι 2 τύπων:

Α) Μη παραγωγική: στο στάδιο αυτό ανευρίσκονται μικροανευρύσματα, αιμορραγίες, εξιδρώματα και οίδημα στον αμφιβληστροειδή. Όταν οι αλλαγές αυτές συμβαίνουν στην περιοχή της ωχράς κηλίδας (διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας) συνυπάρχει και μείωση της όρασης.

Β) Παραγωγική: στο στάδιο αυτό ανευρίσκεται ισχαιμία σε περιοχές του αμφιβληστροειδή. Η δημιουργία παθολογικών νεοαγγειώσεων οδηγεί σε αιμορραγίες στην υαλοειδική κοιλότητα, ελκτική αποκόλληση και νεοαγγειακό γλαύκωμα. Οι αλλαγές αυτές συνυπάρχουν με σοβαρή μείωση στην όραση.

Διαγνωστικές εξετάσεις

1. Έλεγχος της οπτικής οξύτητας

Ανάλογα με την περιοχή της βλάβης μπορεί να υπάρχει ή όχι μείωση της όρασης. Όταν η βλάβη είναι μακριά από την περιοχή της ωχράς κηλίδας η όραση παραμένει ικανοποιητική. Όταν μετατοπίζεται η βλάβη στην περιοχή της ωχράς κηλίδας η μείωση της όρασης είναι σημαντική.

Είναι σημαντικό η γρήγορη διάγνωση των αλλαγών στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και η άμεση θεραπεία τους.

2. Βυθοσκόπηση

Συνιστάται ετήσιος έλεγχος του βυθού του οφθαλμού.

3. Φλουοροαγγειογραφία

Σε ύπαρξη αλλαγών στον αμφιβληστροειδή είναι σημαντική εξέταση η οποία δείχνει αλλαγές σχετικά με την αιμάτωση του αμφιβληστροειδή, την ακεραιότητα των αγγείων και την ενδεχόμενη παρουσία νέων αγγείων που οφείλονται σε ισχαιμία (νεοαγγείωση).

4. Οπτική τομογραφία συνοχής (OCT)

Αποτελεί την τελευταία τεχνολογία φωτογράφησης και σάρωσης των στρωμάτων του αμφιβληστροειδή. Αυτή η εξέταση μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τις ανατομικές βλάβες του αμφιβληστροειδή.

5. Β-υπέρηχος ( B-scan)

Σε περιπτώσεις αιμορραγίας στο υαλωειδές σώμα γίνεται με την εξέταση αυτή εκτίμηση του αμφιβληστροειδή.

Θεραπεία 

Διαβητικό οίδημα της ωχράς

Το διαβητικό οίδημα της ωχράς απαιτεί συγκεκριμένη ιατρική μέριμνα. Από τη στιγμή που το οίδημα στην ωχρά κηλίδα αρχίσει να απειλεί την κεντρική όραση (κλινικά σημαντικό οίδημα της ωχράς κηλίδας), η αντιμετώπισή του με εστιακό laser-φωτοπηξία παρέχει συγκεκριμένα οφέλη στον ασθενή. Το laser αφενός επικεντρώνεται σε συγκεκριμένες αγγειακές ανωμαλίες που θεωρούμε ότι δεν είναι υδατοστεγείς και προκαλούν το οίδημα και αφετέρου συμβάλλει στην απορρόφηση υγρού από τον αμφιβληστροειδή και στην ελάττωση του οιδήματος.

Σε προχωρημένο οίδημα της ωχράς κηλίδας καλύτερα αποτελέσματα έχουμε με συνδυαστικές θεραπείες ενδουαλοειδικών ενέσεων και laser φωτοπηξίας.

Παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια

Η παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια αντιμετωπίζεται με παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία, η οποία πραγματοποιείται σε 3-4 συνεδρίες. Εφόσον τα αγγεία του αμφιβληστροειδή δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του σε οξυγόνο με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται παθολογικά εύθραυστα νέα αγγεία,  ελάττωνουμε  τις μεταβολικές  ανάγκες του αμφιβληστροειδή σε οξυγόνο και προκαλούμε υποστροφή των παθολογικών αγγείων. Αυτό επιτυγχάνεται με την επιλεκτική καταστροφή περιφερικών τμημάτων του αμφιβληστροειδή προς όφελος των κεντρικών ζωτικών περιοχών. Το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την υποστροφή των παθολογικών αγγείων είναι μερικών εβδομάδων.